Eater
Ondersteuning voor het blokkeren van websites of content hangt doorgaans af van individuele behoeften. Evenzeer kunnen mensen die bezwaar maken tegen het blokkeren van piratenwebsites juist enthousiaste voorstanders zijn van het blokkeren van misleidende advertenties, trackers en malware. Internetgebruikers moeten vrij zijn om alles te blokkeren wat ze willen, ook piraterij. Maar zoals een nieuwe ‘anti-piraterij’ blokkeerlijst laat zien, zodra er onvermijdelijk iets misgaat, zorgt transparantie ervoor dat het weer in orde komt.
Het internet van vandaag is misschien beter dan ooit tevoren. Toch zijn er grote zorgen over privacy en veiligheid die, ondanks alle inspanningen, alleen maar lijken toe te nemen.
Oproepen om overheden veel meer bij dit soort zaken te betrekken, brengen het niet geringe risico met zich mee dat zij dat ook daadwerkelijk gaan doen. Zeker niet per se om de problemen aan te pakken die tot die oproepen hebben geleid, maar wanneer blokkeren en toegangsbeperkingen als dé oplossing worden gepresenteerd, blijkt al snel dat ineens iedereen een probleem heeft. Overheden die naar oplossingen zoeken, blijken verrassend genoeg vaak veel meer problemen te creëren.
De Normalisering van Blokkeren
Ruim vijftien jaar geleden was er weinig animo voor online blokkeringen, behalve voor misbruik van beelden en video’s, waarvan blokkering nog steeds brede publieke steun geniet. Tegenwoordig maakt het niet veel meer uit of het publiek het goedkeurt of niet; siteblokkering is bijna overal toegestaan. Of het nu gaat om piraterij te bestrijden, vermeende buitenlandse propaganda te stoppen of als straf bij het niet naleven van lokale regels: de mogelijkheden lijken onbeperkt.
Toch wordt het merendeel van de contentblokkeringen die mensen dagelijks ervaren, niet opgelegd, maar is het een persoonlijke keuze. Zo bieden de meeste browsers bijvoorbeeld een optie om pop-ups te blokkeren. Ook het blokkeren van opdringerige reclame wordt steeds populairder, omdat zonder enige bescherming online privacy snel afneemt en daarmee ook de gebruiksvriendelijkheid. Voor velen blijft de browserextensie uBlock Origin de gouden standaard, maar dankzij de siteblokkeeracties van internetproviders zorgt software als Pi-hole ervoor dat advertenties worden geblokkeerd en tegelijkertijd via eigen DNS de blokkades worden opgeheven.
Voor wie geen technische handelingen wil verrichten, is de effectiviteit van persoonlijk blokkeren bijna geheel afhankelijk van de keuzes van beheerders van derdenblocklists. Maak de juiste keuzes en gebruik betrouwbare lijsten, en meestal gaat alles erg goed. Dat wil niet zeggen dat alles altijd perfect verloopt, maar met de juiste aanpak is het herstellen eenvoudig.
Blocklists Bevatten Altijd Fouten
De standaardlijsten die worden meegeleverd met uBlock Origin en Pi-hole gelden over het algemeen als zeer goed. Veel mensen zien uBlock als een onmisbare eerste verdedigingslinie tegen de voortdurende stroom van kwaadaardige advertenties. Op GitHub zijn allerlei DNS-blokkeerlijsten beschikbaar via de repository van Hagezi, met als gemeenschappelijk en oprecht doel het internet zo ‘schoon’ en veilig mogelijk te houden.
Als een eenmansproject, uitgevoerd in zijn vrije tijd, vinden velen dat Hagezi’s hoofd-lijsten een goede balans bieden tussen het blokkeren van ongewenste trackers en het niet breken van websites. Dat is voor de meeste mensen een ideale mix. Voor wie meer specifieke wensen heeft, is er volop keuze.
De op dreigingsinformatie gebaseerde blokkeerlijst is hier gebruikt zonder problemen, net als de lijst voor NRD’s (recent geregistreerde domeinen), waarin vaak nieuwe streamingdomeinen staan, die worden gekocht ter vervanging na anti-piraterijblokkades. Andere lijsten hebben duidelijk hun eigen doelen, eentje in het bijzonder.
De ‘Anti-Piraterij – Beschermt Tegen Piraterij!’ Blokkeerlijst
Deze lijst bevat meer dan 11.000 vermeldingen die in theorie toegang blokkeren tot evenveel piratensites. In de praktijk kan het enkele duizenden zijn, maar omdat domeinen snel verdwijnen en weer opduiken, zijn het alleen de goed gefinancierde anti-piraterijorganisaties die de middelen hebben om de lijst vrijwel up-to-date te houden, wat ook duidelijk terug te zien is.
Geen enkele lijst van derden zal ooit volledig zijn, en deze doet daar ook geen uitspraken over. Sterker nog: een disclaimer bij alle lijsten vermeldt dat de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor het wel of niet gebruiken van een blokkeerlijst bij de gebruiker ligt. Daar zijn wij het volledig mee eens, en daar komen we zometeen op terug.
Het feit dat veel domeinen op deze lijst al meer dan tien jaar niet meer actief zijn, zorgt voor problemen. Deze problemen zijn niet exclusief voor deze lijst; ze doen zich voor in elke regio waar de bereidheid tot het blokkeren van piratensites niet samengaat met een bijbehorende opschoning eventuele hergebruikte domeinen.
Deze verschillen verdienen bijzondere aandacht: lijsten voor het blokkeren van piratenwebsites zijn opgelegd en gesloten of slechts beperkt toegankelijk voor controle. Hagezi’s lijsten zijn gratis, vrijwillig en transparant. Dat betekent dat fouten wel worden aangekaart (zie hieronder), maar dat is ook waarom open source zo krachtig is.
Welcometothescene.com was de site van The Scene, een miniserie over piraterij. Gemaakt door Jun Group was de serie gratis online te bekijken, zelfs via peer-to-peer netwerken, onder een Creative Commons-licentie. Uitgebracht in 2004, vlak vóór YouTube, werd de laatste aflevering twintig jaar geleden uitgezonden.
Het domein is allang aangepast, maar verschijnt in DuckDuckGo zowel als ‘dood’ en als ‘levend’, en staat nog steeds levendig in de Anti-Piraterij Blokkeerlijst.
Hoe het domein op die lijst terecht is gekomen, blijft een raadsel, evenals waarom het er nog steeds staat. Andere problematische vermeldingen zijn actueler en soms zelfs behoorlijk verwarrend.
Enkele Voorbeelden
Hieronder een aantal duidelijke blunders, maar in de context zijn deze vergeleken met soortgelijke fouten elders minder ernstig. Fouten zijn onvermijdelijk, maar door transparantie en de mogelijkheid om ze te corrigeren maakt het een enorm verschil.
Open Source-projecten
torrent.fedoraproject.org | torrent.ubuntu.com | fosstorrents.com | tracker.parrotlinux.org | tracker.parrotsec.org | Webtorrent.io | Instant.io
Gratis muziek / Onafhankelijke artiesten / Pro-sharing bands
Jamendo.com | bt.etree.org
Anti-piraterij | Transparantiedatabase | Piratennieuws
Alliance4Creativity.com | Lumendatabase.org | Torrentfreak.com
Overheid | Satire
Parliamentlive.tv | Southparkstudios.com
Deze problemen mogen de kwaliteit elders in het project niet verminderen, waar de meeste aandacht op ligt. Hoewel een onterecht geblokkeerd domein er één te veel is, is de openheid van zulke blokkeerlijsten ongetwijfeld een van de belangrijkste punten om mee te wegen bij elke discussie over contentblokkering.
Probeer er niet te veel tijd aan te besteden, secties als deze zijn accuraat, maar kunnen voor hoofdpijn zorgen.
Transparantie, Verantwoordingsplicht en de Toekomst van Siteblokkering
Zonder dat eindgebruikers kosten maken, stelt Hagezi’s volledig open aanpak gebruikers in staat zelf te bepalen wat er op hun netwerken en apparaten gebeurt. Er zullen altijd fouten zijn, dat is onvermijdelijk. Wie zich daardoor stoort, hoeft de lijst niet te gebruiken – niemand wordt gedwongen iets te doen wat hij of zij niet wil.
Het gaat om persoonlijke keuze en het vinden van een balans tussen het gewenste eindresultaat en de kans dat het nooit perfect zal zijn, maar waarschijnlijk wel goed genoeg. En wanneer er iets misgaat, is er altijd een verantwoordelijke.
Formele anti-piraterijblokkades zijn daarentegen verplicht voor iedereen binnen hun steeds bredere rechtsgebieden, en daarmee het tegenovergestelde van open source, ondanks dat ze voor het merendeel van de internetverbindingen directe gevolgen hebben.
Persoonlijke keuze bestaat niet en het afwegen van belangen gebeurt vanuit het perspectief van anderen. Het zal nooit perfect zijn, maar ‘waarschijnlijk goed genoeg’ krijgt in deze context een heel andere betekenis als het misgaat.
Ondoorzichtigheid als Kenmerk
Overblocking wordt niet openbaar gemeld en omdat het publiek geen directe toegang heeft tot blokkeerlijsten, kunnen fouten niet tijdig worden gedetecteerd, of helemaal niet.
Voor slachtoffers van overblocking wordt het vrijwel onmogelijk om a) het te bewijzen, b) te achterhalen wie verantwoordelijk is, c) het te melden bij een instantie die overblocking aanpakt, en d) te accepteren dat het systeem primair rechthebbenden en providers beschermt.
Als een rechtbank blokkeringen toestaat, wijzen alle betrokken partijen naar elkaar en uiteindelijk naar de rechtbank bij overblocking; er zijn simpelweg geen instanties om hiermee om te gaan, omdat overblocking feitelijk niet bestaat. Dat blijkt duidelijk uit het gebrek aan klachten, wat weer direct te wijten is aan de ondoorzichtigheid.
Gebrek aan transparantie wordt vaak gerechtvaardigd als een noodzakelijk onderdeel van de blokkeerstrategie: geheimhouding zou voorkomen dat site-eigenaren weten dat ze geblokkeerd worden. Die redenering gaat alleen op als de impact niet groot genoeg was om op te vallen. Transparantie met een vertraging van 24 uur zou ruimschoots volstaan voor het publieke record, maar in tegenstelling tot geheime opsporingslijsten, is publicatie niet verplicht.
Hoewel de lijsten van Hagezi open source zijn en aanzienlijke voordelen bieden voor gebruikers die ze toepassen, zijn bedrijfsgegevens vertrouwelijk. Dit is de toekomst van siteblokkering, en de moed om te erkennen dat die toekomst niet morgen komt, vereist het accepteren van een harde waarheid:
De afgelopen 15 jaar kwam die toekomst namelijk altijd gisteren.
